Başkanlığımızca, "İhtisas Konferansları" kapsamında Diyanet İşleri Başkanlık Müşaviri Dr. Muhlis AKAR, 04/11/2021 tarihinde Müdürlüğümüz kursiyerlerine yönelik olarak “Fetvada Dil, Usûl ve Yönem” konulu konferans verdi.
Akar hocamız özetle; Fetvalar makasıd-i diniyye olan ve korunması hedeflenen (zaruriyyati hamse) mal, can, nesil, akıl ve din gibi temel değerlere zarar vermemeli ve onları aşındırmamalıdır. Zira her konuda bütüncül düşünmek icap etmektedir. Bütünü kurgulamadan parça değişikliği yapmak doğru değildir.
Bazen “cüzi doğru”lar, dahil olduğu “bütün”ün mantığına uymaz.
Müsteftî fetva isterken, problemini açık ve doğru bir şekilde müftîye arz etmeli; sorusunda samimi olmalı; açık ortamlarda sorulması uygun olmayan sorularını özel sormalı; aldığı fetvayı ayrıca vicdanına da havale ederek içselleştirip hayatına uygulamalıdır.
Müftî ise, kendisine sorulan soruyu doğru anlamalı, doğru teşhis etmeli; sorunun ilgili olduğu bilimsel alanı ve fetvayı etkileyen unsurları önceden tespit etmeli; soruların hukukî-dinî niteliği ile arka planını tanımalıdır.
Fetvanın şer’i delillere dayandırılmasına; Şâri’in maksadını gerçekleştirmesine ve müsteftinin ihtiyacını karşılayacak nitelikte olmasına dikkat etmelidir.
Kamuya açık ortamlarda fetva verme durumunda olan, gündeme getireceği konuların, toplumun değişik kesimlerini ilgilendiren, açıklandığında kargaşaya yol açmayacak konuların olmasına ve ifadelerin yanlış anlamalara imkan vermemesine özen göstermelidir.
Cevabını hazırlarken, daha önce verilmiş fetvaları da gözden geçirmelidir.
Cevabında çözüm sunmalı, toplumun örf ve adetlerini iyi bilmeli, tercih yaparken ölçülere riayet etmelidir.
Bilgiyle beraber, fetvanın hikmet boyutunu da dikkate almalı, müsteftinin eğitim düzeyi ile, içinde bulunduğu sosyal ve psikolojik şartları göz önünde bulundurmalıdır.
Fetvalarında tutarlı ve dengeli olmalı, aykırı anlayışları ve şaz görüşleri haklılaştırma tuzaklarına düşmemeli; varsayımlara dayanan değerlendirmelerden sakınmalı ve fetva verirken olası sonuçları dikkate almalıdır.
Niyet halis olmalı, çalışmalarda ve hizmetlerde yalnızca Allah rızası esas alınmalıdır.
İnsanların anlayacağı seviyeden konuşmalı; konuşurken tatlı dilli ve güler yüzlü olmalıdır. Diyerek sözlerine son verdi.
Konferansa Dini Yüksek İhtisas Merkezi Müdürü Seyit BADIR, Eğitim Görevlileri, İhtisas ve Aşere-Takrib kursiyerleri katıldı.